دال، ویلیام هیلی

[wiliәm hīli dāl]
William Healey Dall
(ت. باستن، مسچوسیتس، 30 مرداد 1224 / 21 اوت 1845؛ و. واشینگتن، 7 فروردین 1306 / 27 مارس 1927)، نرم‌تن‌شناسی، دیرین‌شناسی.
دال، مردی که تاریخ طبیعی برای او به صورت یکی از شیوه‌های زندگی درآمده بود، فرزند چارلز هنری اَپلتن دال و کَروْلاین وِلز هیلی بود؛ پدرش، که در هاروارد تحصیل کرده بود، کشیش مبلغ مذهبی بود و مادرش نویسنده و سخنران فعالی در زمینه‌ی حقوق زنان بود که همه کس، از جمله پسرش، مرعوبش شده بودند. دالِ مهتر، پیش از آن‌که نخستین مبلغ یکتاپرستی در هندوستان شود، در مأموریتهای مذهبی گوناگون خدمت کرده بود؛ از 1234 خانواده‌اش را فقط در فاصله‌های طولانی می‌دید. در 1241 پسرش را، که در آن موقع شاگرد دبیرستانی انگلیسی در باستن بود، همراه خود بُرد تا با استادان مختلف هاروارد، از جمله لوئی آگاسی، آشنا شود. دالِ جوان از مدتها قبل نمونه‌های تاریخ طبیعی را گردآورده بود و گردآوری صدفها را هنگامی مشتاقانه آغاز کرده بود که، در دوازده سالگی، نسخه‌ای از کتاب مصوّر و زیبای آگاستس ا. گولد به نام Report on the Invertebrata of Massachusetts («گزارش درباره‌ی بی‌مهرگان مسچوسیتس») را یافت. آگاسی دال را در مطالعه‌ی نرم‌تنان و موضوعهای دیگر راهنمایی کرد، و گولد او را در تشخیص هویت موجودات یاری نمود و موجب شد که دال به عنوان دانشجو به عضویت «انجمن تاریخ طبیعی باستن» درآید.
اگرچه پدر دال اصرار داشت که پسر وارد کار تجارت چای در هندوستان شود، دال، در اثر نفوذ پدربزرگ مادریش، در دفتر «راه‌آهن مرکزی ایلینوْیز» در شیکاگو کارمند شد. او، که طبعاً به موزه‌ی «فرهنگستان علوم شیکاگو» جلب شده بود، فوراً با مدیر موزه، رابرت کِنیکت، آشنا شد. در 1244، پس از آن‌که اولین سیم تلگراف در اقیانوس اطلس پاره شده بود، او بی‌درنگ دعوت کنیکت را پذیرفت و، در مقام طبیعیدان، به «هیأت اعزامی اتحادیه‌ی تلگراف بین‌المللی غربی» پیوست تا به آلاسکا رود و برای کشیدن خط تلگراف به اروپا از طریق خشکی راهی بیابد.

به این ترتیب دال شاهکار زندگی خود – کاوش در آلاسکا و نیز کاوش در رشته کوههای الوشن و ساحل اقیانوس آرام – را آغاز کرد. در 1245، پس از مرگ ناگهانی کنیکت، راهنمای علمی هیأت اعزامی شد. هنگامی که با نصب دومین سیم تلگراف اقیانوس اطلس کار هیأت به پایان رسید، دال به کاوشهایش با هزینه‌ی شخصی ادامه داد، و رودِ یوکان را تا دهکده‌ی فوْرت یوکان پیمود. از 1247 تا 1249 مجموعه‌های گردآوری شده‌اش را در «مؤسسه‌ی اسمیتسنی» بررسی کرد و کتابی روشنگر درباره‌ی سرزمین جدید انتشار داد با عنوان Alaska and Its Resources («آلاسکا و منابع آن»). شغل معاونت اجرایی «اداره‌ی بررسی سواحل»، که در 1250 با مساعدت اسپنسرف. برد نصیب دال شد، به او امکان داد که به تحقیقاتش درباره‌ی آلاسکا ادامه دهد؛ از 1250 تا 1259 فرماندهی چهار سفر دریایی در طول جزای الوشن و تقریباً تا پوْینت بَروْ را برعهده داشت. درست پیش از چهارمین سفرش با اَنت ویتنی ازدواج کرد. از 1260 تا 1263 معاون «اداره‌ی بررسی سواحل و زمین‌سنجی» بود و سپس دیرین‌شناسی «اداره‌ی بررسیهای زمین‌شناسی ایالات متحد» شد، و توجه خود را معطوف به بررسی نرم‌تنان دوره‌ی نوزیوی (سنوزوئیک) کرد. از 1269 تا 1289 برای «اداره‌ی بررسیها» شش سفر به ساحل شمال غربی کرد و در 1278 در سفر «هیأت اعزامی هریمن به آلاسکا» مهمان بود. در تمامی دوره‌ی زندگی علمی خود از وسایل و تسهیلات «مؤسسه‌ی اسمیتسنی» بهره گرفت و از 1260 عنوان متصدی افتخاری آنجا را کسب کرد.

فقدان تحصیلات دانشگاهی دال بیش از حد انتظار جبران گردید. یک مدرک فوق لیسانس افتخاری در علوم انسانی از طرف دانشگاه وزلیئن (1267)، دکتری در علوم از طرف دانشگاه پنسیلوینیا (1283)، و دکتری در حقوق از طرف دانشگاه جورج واشینگتن (1294) به او اعطا شد. وی استاد افتخاری رشته‌ی دیرین‌شناسی بی‌مهرگان در «مؤسسه‌ی آزاد علوم واگنر» بود و نشان طلای آن مؤسسه را دریافت کرد. فهرست‌بندی صدفها در «موزه‌ی بیشاپ» واقع در هونولولو تصدی افتخاری آنجا را نصیب وی ساخت. دال، که یکی از بنیادگذاران «انجمن فلسفی واشینگتن» و یکی از اعضای مؤسس «انجمن زیست‌شناسی واشینگتن» بود، عضو فعال «مجمع امریکایی برای پیشبرد علم» نیز بشمار می‌رفت. او، علاوه بر کسب افتخارات فراوان دیگر، به عضویت در «فرهنگستان ملی علوم»، «فی بتا کاپا»، «انجمن فلسفی امریکا»، «فرهنگستان هنرها و علوم امریکا»، و «فرهنگستان علوم کالیفرنیا» نیز انتخاب شد.
دال دانشمندی فوق‌العاده با نظم و ترتیب بود. وی، به عنوان پژوهشگری خستگی‌ناپذیر در رشته‌ی تاریخ طبیعی، ساعتهای بی‌شماری را در راه نظم دادن به مجموعه‌های گردآوری شده‌ی عظیم خود و سایر مواد و مطالب مربوط به صدف‌شناسی «موزه‌ی ملی ایالات متحد» صرف کرد. یکی از این مجموعه‌ها مجموعه‌ی نفیس ه‍. گوین جفریز بود، که به همت دال خریداری شد. او 5427 جنس، زیر جنس، و گونه‌ی نرم‌تن و بازوپای موجود و سنگواره را نامگذاری کرد. در تجدیدنظر مفصلی که در مورد طبقه‌بندی تبرپاییان (pelecypods) بعمل آورد، و بخش اعظم آن را در «نوشته‌هائی درباره‌ی زیای دوره‌ی سوم فلوریدا» عرضه کرد، عمدتاً بر ویژگیهای صدفها، بخصوص مفصلهای آنها، تکیه می‌کرد. طبقه‌بندی او هنوز هم مرجع معتبری است، اگر چه وی در انتساب برخی از لایه‌های دوره‌ی میوسِن منطقه‌ی کارائیب به دوره‌ی اولیگوسن گرفتار اشتباهاتی شده است.
کارِ دال در آلاسکا – از جمله گردآوری تعداد زیادی نمونه‌های گوناگون، از جانوران ساحلی گرفته تا جانورانِ بیرون کشیده از آبهای عمیق، یادداشت برداریهای روزانه، نوشتن نامه، و تهیه و تنظیم منابع برای کتابخانه‌ای بزرگ، همه در «موزه‌ی ملی ایالات متحد» - منبعی اساسی برای تحقیق در آن ناحیه بشمار می‌رود. علاوه بر کتاب «آلاسکا و منابع آن»، نوشته‌های انتشار یافته‌ی او مشتملند بر پژوهشهائی درباره‌ی پرندگان، پستانداران خشکی و دریایی، ماهیان، اقلیم‌شناسی، انسان‌شناسی، جریانهای آب، و زمین‌شناسی آلاسکا و جزایر الوشن. متخصصان نرم‌تنان ساحل غربی خود را مدیون کتابی می‌دانند که وی با این عنوان نوشته است: Summary of the Marin Shellbearing Mollusks of the Northwest Coast of America From San Diego, California, to the Polar Sea («خلاصه‌ای درباره‌ی نرم‌تنان صدفدار دریاییِ ساحل شمال غربی امریکا از سن دیئگو، کالیفرنیا، تا دریای قطبی»، (1921).

کتابشناسی

یکم. کارهای اصلی. کتابشناسی دال، که به همت پوْل بارچ، هارلد آلفرد رِدِر، و بیولا ا. شیلدز تنظیم شده است - «A Bibliography and Short Biographical Sketch of William Healey Dall»، در SMC، 104، شماره‌ی 15 (1946)، 1-96- دربردارنده‌ی 1607 مدخل است، که بسیاری از آنها گزارش و خبرهای کوتاه هستند. با این همه، تعداد قابل توجهی از آنها آثار علمی منتشر شده‌ی مهمی بشمار می‌روند که شامل طیف گسترده‌ای از موضوعات می‌باشند، از نرم‌تنان و بازوپایان گرفته تا تمامی جنبه‌های تاریخ طبیعی. قبلاً به Alaska and Its Resources (باستن، 1870)، اشاره شد. اثر با ارزش دیگر درباره‌ی آلاسکا کتابی است با عنوان Pacific Coast Pilot, Coasts and Islands of Alaska (واشنگتن، 1883)، که نتیجه‌ی کارش در مساحی سواحل است. اثر عمده‌ی دال در زمینه‌ی نرم‌تن‌شناسی مقاله‌ای است زیر عنوان «Contributions to the Tertiary Fauna of Florida»، در TWSP، 3، بخشهای 1-6 (1890-1903). بعلاوه، در تهیه‌ی بخشهای مربوط به بازوپاییان و تبرپاییان و شکم‌پاییان و ناوپاییان گزارشهای کشتی بخار «بلیک» برای مساحی سواحل در خلیج مکزیک و دریای کارائیب همکاری داشته است – BMZH 12 (1886) و 18 (1889) – همچنین در بخش مربوط به نرم‌تنان و بازوپاییان در تهیها گزارشهای Albatross در امریکای مرکزی و خیلج کالیفرنیا دست داشته است – همان، 43، شماره‌ی 6 (1908). مطلب خلاصه‌اش درباره‌ی نرم‌تنان ساحل شمال غربی در یک شماره‌ی کامل BUSNM، 112 (1921)، مندرج بوده است. شرحهای مربوط به نرم‌تنان نقاط مختلف دنیا در چند اثر مختلف منتشر شد؛ از حلزونهای خشکی در «Insular Landshell Faunas, Especially as Illustrated by the Data Obtained by Dr. G. Baur in the Galapagod Islands»، در PANP، (1896)، 395-460، باختصار بحث شده است. فهرستی از رده‌بندی جانورانی که دال معرفی کرده است در The Zoological Taxa of William Healy Dall، از کنت ج. باس، جوْزف روْزواتر، و فلارنس ا. روهوْف، خبرنامه‌ی 287 موزه‌ی ملی ایالات متحد (واشینگتن، 1968) مندرج است.
دال تعدادی یادواره‌ی زندگینامگی کوتاه و یک زندگینامه‌ی تحسین‌آمیز مفصل هم نوشته است: Apencer Fullerton Baird: A Biiography (فیلادلفیا، 1915).
دوم. خواندنیهای فرعی. گنجینه‌ی یادواره‌های دال در موزه‌ی ملی ایالات متحد دربردارنده‌ی یادداشتهای روزانه‌ی شخصی از 1865 تا 1927، مجلدهای صحافی شده از نامه‌ها، دفتر روزنامه‌ی مجموعه‌هایش، و خلاصه‌های زندگینامگی به قلم خود دانشمند است. و. پ. وودرینگ از مقاله‌ی حاضر برای تهیه‌ی یادواره‌اش درباره‌ی دال در BMNAS، 31 (1958)، 92-113، که کتابشناسی منتخبی هم دارد، بهره برده است. کتابشناسی‌ای که بارچ و دیگران تهیه کرده‌اند (و در بالا به آن اشاره شده است) شامل زندگینامه‌ی کوتاهی نیز هست. مطلبی هم در ستایش دانشمند، ار ه‍. مریام، در Sc، 65، شماره‌ی 1684 (1927)، 345-347، بچاپ رسیده است.
منبع مقاله :
کولستون گیلیپسی، چارلز؛ (1387)، زندگینامه علمی دانشوران، ترجمه‌ی احمد آرام... [و دیگران]؛ زیرنظر احمد بیرشک، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول